Πίστη και Ανθρωπισμός a la carte

Με αφορμή μια συζήτηση σε μια κλειστή ομάδα για τον ανθρωπισμό και την πίστη, θα ήθελα να σας παραθέσω και δημόσια την θέση, αλλά και τους προβληματισμούς μου για το ζήτημα αυτό.

Η επιλογή πόσο "άνθρωπος" αλλά και πόσο "πιστός" θα είναι κάποιος δεν είναι κάτι νέο. Από την πρώτη στιγμή που πάτησε άνθρωπος πάνω σε αυτή τη γη, ανεξαρτήτως θρησκεύματος και πεποιθήσεων, τα κορυφαία ζητήματα του ανθρωπισμού και της πίστης, πορεύονται παράλληλα και αλληλοσυνδεόμενα.

Στην ευθεία της ιστορικής εξέλιξης των κοινωνιών το πως η κάθε μια από αυτές, σε διαφορετικό χρόνο και χώρο αντιλαμβανόταν τον "ανθρωπισμό" και την "πίστη" διαμόρφωνε την εξελικτική της πορεία.

Η ιστορία μας διδάσκει ότι οι κοινωνίες που έχασαν ή ακόμα και οπισθοδρόμησαν στο ένα από τα δύο ή ακόμα χειρότερα και στα δύο οδηγήθηκαν στην εξαφάνιση. Καμία κοινωνία δεν κατέρρευσε, δεν αλλοτριώθηκε εφόσον πρώτον δεν επήλθε κατάρρευση του ανθρωπισμού και της πίστης. Αντίθετα κοινωνίες και έθνη επιβίωσαν ακόμα και μετά από εκατοντάδες χρόνια κατοχής και υποδούλωσης μόνον και μόνο γιατί κατάφεραν να διατηρήσουν- έστω και κρυφά - τα κεκτημένα στην αντίληψη τους περί του ανθρώπου και της πίστης.

Στη χώρα μας η αξία των ανθρώπου ως μονάδα και ως σύνολο από την αρχαιότητα και μέχρι και προσφάτως αποτελούσε κεντρικό σημείο αναφοράς, αν όχι και αφετηρία στη σκέψη τόσο στην φιλοσοφία, όσο και στην θεολογία.

Σπουδαίοι φιλόσοφοι όπως ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης αλλά και νεότεροι όπως ο Ντεκάρτ, ο Λοκ και δεκάδες άλλοι φιλοσόφησαν πάνω στο ζήτημα αυτό. Αυτή η διαχρονική ενασχόληση οδήγησε στην εξέλιξη των κοινωνιών.

Για να γίνει όμως η εξέλιξη και να αποφευχθεί η οπισθοδρόμηση απαιτούνται κάποιες συνθήκες. Η πιο κρίσιμη συνθήκη είναι η ελευθερία της σκέψης. Η σκέψη όμως ούτως ή άλλως δεν είναι κάτι που φυλακίζεται, που μπορεί να μπει σε στεγανά. Είναι από την φύση της ελεύθερη σαν τα πουλιά του ουρανού.

Για να βοηθηθεί μια κοινωνία αυτό που προαπαιτείται είναι η ελευθερία της έκφρασης. Ακόμα και αυτό σημαίνει ότι βάλλονται οι πεποιθήσεις της, ότι ανατρέπεται η καθεστηκυία σκέψη, ακόμα ακόμα και αν η κοινωνία νοιώθει ότι προσβάλλεται. Ούτως ή άλλως η κάθε αλλαγή απαιτεί την ανατροπή και η ανατροπή προαπαιτεί την πτώση των "τειχών" της "ορθής σκέψης". Ο λόγος που η ορθή σκέψη μπήκε μέσα σε αποσιωπητικά είναι γιατί πραγματικά ορθή σκέψη δεν υπάρχει. Η ορθή σκέψη του σήμερα, δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του χθες και σίγουρα καμία σχέση με αυτήν του αύριο. Συνεπώς ως "ορθή σκέψη" αποκαλούμε αυτό που επικρατεί σήμερα.

Η συνεχής όμως ανατροπή μπορεί να οδηγήσει τις κοινωνίες αντί για την εξέλιξη τους στην οπισθοδρόμηση. Και η οπισθοδρόμηση στην καταστροφή τους. Βλέπετε η ανατροπή ουκ ολίγες φορές μας φέρνει εκεί που ξεκινήσαμε και ξαφνικά βρισκόμαστε πάλι στο μηδέν. Και για να φτάσουμε πάλι σε ένα καλό σημείο πρέπει να δώσουμε πάλι κόπο, χρήμα και κυρίως πολύ αίμα.

Και εκεί είναι που έρχεται μια κυρία, που είναι παράλληλα κινούμενη με τον ανθρωπισμό, για να σώσει την κατάσταση, για να τον βοηθήσει να μην χάσει τον βηματισμό του. Η πίστη.

Η πίστη είναι ένα σύνολο ιδεών, που δεν αλλάζουν, που περιλαμβάνουν πανανθρώπινες αξίες, τις οποίες καλούνται οι άνθρωποι να υπερασπιστούν. Η πίστη για αυτόν που την αρνείται είναι σαν το κλουβί που βάζει μέσα τους ανθρώπους και δεν τους αφήνει να πάνε ένα βήμα πιο κάτω. Αυτός όμως που την βλέπει έτσι κάνει ένα μεγάλο λάθος. Δεν ξέρει σε τι ακριβώς πιστεύει... Γιατί εάν ήξερε θα καταλάβαινε ότι το νόημα της πίστης είναι ακριβώς το αντίθετο.

Πιστεύω λοιπόν αλλά πως; Εκεί είναι το πρόβλημα, ότι πιστεύουμε χωρίς να ξέρουμε σε Ποιόν πιστεύουμε, τι Είπε Αυτός. Η πίστη - εν προκειμένω στο Θεό - είναι μια δικλίδα ασφαλείας γιατί εξέλιξη του ανθρώπου και του ανθρωπισμού δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την ΜΟΝΑΔΙΚΗ εντολή. Ότι όλα πρέπει να γίνονται ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ όχι μόνον σαν μονάδα, αλλά ως ένα σύνολο.

Τη στιγμή λοιπόν που ο "ανθρωπισμός" είναι μια διαρκής εξελικτική διαδικασία που η κάθε κοινωνία την αντιλαμβάνεται με άλλα μέτρα και άλλα σταθμά, η πίστη είναι το γερό και βαθύ θεμέλιο, πάνω στην οποία ο ανθρωπισμός χτίζεται και εξελίσσεται. Όταν χαθεί η πίστη τότε θα χαθεί ο άνθρωπος και το όλο το οικοδόμημα που έχτισε.

Γιατί στις μέρες μας χάνεται και ο ανθρωπισμός και η πίστη;

Γιατί για πρώτη φορά μετά από 2,5 αιώνες και η πίστη και ο ανθρωπισμός μας είναι μέρη από το μενού της ημέρας.

Είναι a la karte.

Ο καθένας πιστεύει στο Θεό του - δεν έχει σημασία ποιος είναι - όπως αυτός νομίζει. Απορρίπτει, τροποποιεί, παραφράζει, αποκρύπτει κατά όπως του τα κατεβάζει η γκλάβα του. Την ίδια στιγμή ο ανθρωπισμός του εξαντλείται στον ομοϊδεάτη, ομόγλωσσό, ομόθρησκο, μέχρι και αυτός να τοποθετηθεί σε ένα ζήτημα με αντίθετη άποψη και τότε από συνάνθρωπος γίνεται εχθρός.

Η a ala karte πίστη και ο a la karte ανθρωπισμός οδηγούν μαθηματικά στην ανθρωποφαγία. Καταρχήν στην λεκτική και μετά στην βία.

Η παραβίαση του ενός κανόνα - όλα για τον άνθρωπο και τις πανανθρώπινες αξίες, όπως η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία της βούλησης - φέρνει την κατάρρευση της κοινωνίας και η κατάρρευση αυτή θα συνοδεύεται από πολύ πόνο και ακόμα περισσότερο αίμα, ακόμα και αδελφού έναντι του αδελφού του.

Το στοιχείο που μας κάνει να αντιλαμβανόμαστε αυτή την κατάρρευση είναι οι μόνιμες διαφωνίες και κυρίως οι συνεχώς αυξανόμενες τάσεις επιθετικότητάς και εγκληματικότητας. Είναι η αποτύπωση της αδυναμία του ατόμου να επιβληθεί στον ίδιο του τον εαυτό.

Και δυστυχώς για εμάς, για πρώτη φορά μετά από 2,5 χιλιάδες χρόνια χάσαμε και την πίστη μας... Χάσαμε τον κρίκο ασφαλείας, το ναυτικό κλειδί που μας κρατούσε τόσες χιλιάδες χρόνια στο ασφαλές λιμάνι