Είναι η κρίση ΜΑΚΡΑΝ χειρότερη από ότι μας λένε; Μπορεί να σημάνει η μαζική κατάρρευση αγορών και χωρών;
Σε αυτό το άρθρο, που σίγουρα κάποιοι θα το χαρακτηρίσουν ως ακραίες θεωρίες, για να μπορέσουμε να επιχειρηματολογήσουμε υπέρ της θέσης μας, αναγκαστικά θα μακρηγορήσουμε.
Γράφει ο γραφικός Ζαχαρίας ο Μυτληνιός
Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε πως λειτουργεί το σημερινό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, είτε λέγεται προοδευτική Αμερική, είτε συντηρητική Ρωσία, είτε κομουνιστική Κίνα, οι βασικές αρχές λειτουργίας που δημιουργούν συνθήκες σταθερότητας κρύβονται στον μακρινό Μεσαίωνα, λίγο πριν ξεκινήσει η εποχή της Αναγέννησης. Δεν έχω σκοπό να σας κάνω μάθημα ιστορίας. Μια μόνον ιστορική αναφορά για να καταλάβουμε που πατάμε και που βρισκόμαστε.
Στην εποχή του Μεσαίωνα έγιναν μια σειρά από συγκλονιστικές αλλαγές, που εάν δεν είχαν γίνει αυτές, η παγκόσμια ιστορία θα ήταν τελείως διαφορετική. Οι δύο πιο σημαντικές και απόλυτα αλληλοεξαρτώμενες μεταξύ τους ήταν η εντατικοποίηση της καλλιέργειας της γης - που με τη σειρά της επέφερε την αύξηση της παραγωγής και την μείωση των τιμών πώλησης των προϊόντων - και την αστικοποίηση του πληθυσμού - που εν τέλη οδήγησε δύο αιώνες αργότερα στην βιομηχανική επανάσταση.
Όλα τα μοντέλα οικονομίας που ακολούθησαν, η κοινωνική διαστρωμάτωση, η βιομηχανοποίηση, μέχρι και η επίδραση στον πολιτισμό και τις τέχνες στηρίχθηκαν και εξακολουθούν να στηρίζονται στους δύο αυτούς πυλώνες, δλδ την εξασφάλιση τροφής για τους κατοίκους των τεράστιων αστικών κέντρων ώστε αυτοί να μπορούν να επιβιώνουν και να εργάζονται για να καταναλώνουν.
Από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα προστέθηκε και ένας τρίτος πυλώνας και είναι αυτός που σήμερα απειλεί όλο το οικοδόμημα γιατί οι άνθρωποι τον έφτιαξαν πάνω σε κινούμενη άμμο και επέτρεψαν σε λίγους να τον ελέγχουν. Την ενέργεια.
Καλώς ή κακώς για περισσότερα από 100 χρόνια η ενέργεια κατά συντριπτική πλειοψηφία προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα. Λιγνίτης, φυσικό αέριο, πετρέλαιο. Η υπερχρήση τους όμως δημιούργησε τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο πρόβλημα. Τη δημιουργία ελλείψεων. Ελλείψεις που το παγκόσμιο σύστημα προσπάθησε να κρύψει κάτω από το χαλί και ακριβώς επειδή η ενέργεια αποτελεί πλέον τον πιο βασικό πυλώνα το παγκόσμιο σύστημα προσπάθησε μέσα από την δημιουργία ψευδών αφηγημάτων (όπως αυτό της κλιματικής αλλαγής το οποίο ήταν γνωστό ότι θα έρθει δεκαετίες πριν, αφού η Γη κύκλους κάνει και η "κλιματική αλλαγή" έχει γίνει δεκάδες εάν όχι και εκατοντάδες φορές στο παρελθόν, πολύ πριν και την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου) να στρέψει βίαια και μαζικά τους ανθρώπους στην μείωση της κατανάλωσης της οικιακής ενέργειας (γελοίο εαν το σκεφτεί κάποιος αφού ένα εργοστάσιο μπορεί να καταναλώνει όση ενέργεια χρειάζεται μια μικρή πόλη...) και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Μόνον που αυτές όχι μόνον κινούνται στην λάθος κατεύθυνση, αλλά κυρίως δεν επαρκούν, όσο και αν εξελιχθούν.
Εάν δούμε τα στατιστικά στοιχεία των συνολικών εξορύξεων υδρογονανθράκων θα διαπιστώσουμε ότι αρκετά νωρίτερα από την εποχή των εγκλεισμών εξαιτίας της πανδημίας (που πιθανόν και αυτή χρησιμοποιήθηκε) ήδη από το κοντινό 2018, που ήταν η χρονιά που η παραγωγή υδρογονανθράκων χτύπησε την υψηλότερη τιμή της, κάθε χρόνο είχαμε μεγάλη μείωση, με λογικό αποκορύφωμα το 2020 (λόγω πανδημίας βέβαια), που όμως ακόμα και μετά το τέλος των μέτρων η παγκόσμια παραγωγή δεν επανήλθε ποτέ. Τώρα που υποτίθεται ζούμε μέρες Μεσοπολέμου η εξόρυξη πρώτων υλών είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από το 2018.
Σήμερα που η ζήτηση βρίσκεται μακράν στα μεγαλύτερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών, με δήθεν την δικαιολογία της συγκράτησης των τιμών στη ζώνη πέριξ των 100 δολαρίων ανά βαρέλι, αντί να αποφασίσουν την αύξηση της παραγωγής κάνουν μείωση. Μόνον που όταν η τιμή είναι τόσο υψηλή μειώνεται η κατανάλωση και η μείωση της κατανάλωσης οδηγεί σε χρεωκοπίες των πετρελαϊκών εταιρειών.
Το πιο περίεργο στοιχείο ήρθε από τις ΗΠΑ. Μέσα στην ενεργειακή κρίση δεκάδες σημεία άντλησης ανέστειλαν στην λειτουργία τους. Όχι τώρα που θέλουν να κρατήσουν υψηλά τις τιμές, αλλά μήνες πριν, ακόμα και όταν το πετρέλαιο είχε φτάσει τα 120 δολάρια.
Ακριβώς όμως επειδή το οικοδόμημα της λειτουργίας της οικονομίας στηρίζεται σε αυτούς τους τρεις πυλώνες (φθηνή και μαζική αγροτική παραγωγή, αστικοποίηση, ενέργεια) και ο τρίτος πυλώνας επηρεάζει δραματικά τους άλλους δύο, δημιουργούνται συνθήκες τέλειας καταιγίδας.
Τι σημαίνει όμως τέλεια καταιγίδα και τι επιπτώσεις θα επιφέρει;
Εάν όντως οι ελλείψεις των ορυκτών είναι αυτές που τροφοδοτούν το ενεργειακό πρόβλημα, τότε ουσιαστικά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πρόβλημα φυσικής, που δεν έχει λύση. Όταν σου τελειώνει η πρώτη ύλη η ιστορία αλλά και η ίδια η πραγματικότητα μας διδάσκουν ότι ακολουθεί η κατάρρευση. Μια σειρά συστημάτων που θα καταρρεύσουν σε ένα τέτοιο σενάριο σημαίνει ότι ο πολιτισμός όπως τον γνωρίζουμε θα τελειώσει.
Ακραίο σενάριο ή πραγματικότητα;
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να έχει ουσιαστική πρόσβαση για το πόσα ορυκτά καύσιμα υπάρχουν. Η Γερμανία για παράδειγμα που είναι η βασίλισσα του λιγνίτη για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες φέτος, χωρίς το φθηνό ρωσικό αέριο θα πρέπει να εισάγει λιγνίτη, πιθανόν από τις χώρες του ανατολικού μπλοκ, απ΄ότι λένε οι κακίες οι γλώσσες (το ανέφερε μόλις χθες το RT σε δημοσίευμα του) . Όμως οι χώρες αυτές έχουν λιγνίτη για περίπου ακόμα 50 χρόνια με βάση τις μέχρι τώρα εξορύξεις. Εάν κληθούν να καλύψουν τις ανάγκες και τις Γερμανίας, τόσο ίσως μιλάμε για κοιτάσματα με ζωή μικρότερη και από 20 χρόνια. Ομοίως το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και στις βαλκανικές χώρες. Τα πεδία εξορύξεων είναι συγκεκριμένα.
Το κοιτάσματα υδρογονανθράκων της Μεσογείου ναι μεν είναι πολύ μεγάλα, όμως δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά που υπήρχαν στη Μέση Ανατολή. Ήδη το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο των χωρών της Μέσης Ανατολής εμφανίζει στοιχεία που δείχνουν ότι τα κοιτάσματα βρίσκονται λίγες δεκαετίες πριν την εξάντληση τους.
Μπροστά στο ενδεχόμενο αυτό βλέπουμε ότι το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα όταν πάει να ανοίξει αυτή η συζήτηση τότε φροντίζουν όσους τολμούν να μιλήσουν για αυτό το σενάριο να τους πνίξουν με κάθε μέσο. Αντ ΄αυτών όμως και επειδή καταφανώς το ζήτημα αυτό είναι πλέον λίγες δεκαετίες πριν το σημείο ΜΗΔΕΝ, δημιουργούν τα κατάλληλα αφηγήματα και προβάλλουν λόγους για τους οποίους οι μελλοντικές αλλαγές μπορεί να είναι επιθυμητές (όπως π.χ. για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής) ή τουλάχιστον προσωρινές (λόγω π.χ. κυρώσεων κατά της Ρωσίας).
Τι γίνεται εάν το ακραίο σενάριο απλά εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας;
Θα αντιστρέψω καλύτερο το ερώτημα. Πως είναι δυνατόν να μην μπορούμε να το αντιληφθούμε ενώ είναι σε εξέλιξη;
Γίνεται γιατί μας τροφοδοτούν συνεχώς με φόβο. FUELL PASS, FOODPASS, ZESTIPASS κλπ. Κοιτάς μόνον το κουπόνι, κοιτάς τον ιό, κοιτάς τις τιμές στο σουπερ μάρκετ και παθαίνεις εγκεφαλικά στη σειρά. Και στο τέλος δεν μπορείς να πιστέψεις ούτε αυτό που γίνεται μπροστά στα μάτια σου. Όχι γιατί δεν θέλεις να το πιστέψεις, αλλά σαν αυτοάμυνα του οργανισμού που αρνείται να πιστέψει ότι τα πράγματα είναι τόσο χάλια. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι εφόσον ισχύει βέβαια το σενάριο αυτό σχετικά σύντομα θα "θυσιάσουν" πολλούς από το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα, προκειμένου να καλύψουν τις βρωμιές τους. Ίσως γι΄αυτό βλέπουμε ξαφνικά την μια μετά την άλλη τις κυβερνήσεις να καταρρέουν, ενώ ήδη 100 και πλέον χώρες παγκοσμίως βρίσκονται στα όρια της οικονομικής κατάρρευσης (δεν είναι συνωμοσία υπάρχει σχετική αναφορά του ΔΝΤ πριν λίγες ημέρες).
Όσοι με διαβάζετε χρόνια ξέρετε ότι για την κρίση του 2020 είχα γράψει από το 2014. Μαθηματικά ήταν. Ο κόσμος δεν μπορούσε να αντέξει μετά το Μάρτιο του 2020 έγραφα τότε και τον Μάρτιο ήρθε η Πανδημία. Ένας πόλεμος χωρίς πόλεμο. Τρισεκατομμύρια δαπανήθηκαν σε παγκόσμια κλίμακα. Όταν ο Β΄Π.Π. κόστισε μόνον 1,2 τρις, η πανδημία ξεπέρασε τα 5. Αλλά μην γελιέστε. Αυτά τα 5 ΔΕΝ ΕΠΑΡΚΟΥΝ. Το παγκόσμιο πρόβλημα είναι σκάλες μεγαλύτερο. Και εμφανώς δεν είναι μόνον οικονομικό.
Η κρίση του πετρελαίου του 1973 είναι παιχνιδάκι για βρέφη μπροστά σε αυτό που θα ζήσουμε. Οι τονωτικές ενέσεις των κοιτασμάτων της Μεσογείων, που όμως θέλουν μια δεκαετία για μπουν σε μια σειρά, θα είναι σαν την γάζα, που δεν αρκεί για να κλείσεις μια πληγή. Θες αιμοστατικό και ράμματα... και ακόμα χειρότερα και κάποιον να τα κάνει. Και εδώ φαίνεται ότι λείπουν όλα.
Τώρα λοιπόν μετά από όλα αυτά το κρίσιμο ερώτημα είναι αλλό.
Μπορεί να αναστραφεί όλο αυτό;
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑΙ ΜΠΟΡΕΙ. Και το πως θα το δούμε σε επόμενο άρθρο. Αυτό που μπορώ να σας πω ότι όλα είναι ζητήματα πολιτικών αποφάσεων και οικονομικών συμφερόντων. Ότι γίνεται γίνεται.
